Als het gaat om oneerlijke bepalingen in consumentenovereenkomsten (algemene voorwaarden), moeten die bepalingen niet alleen aan de (in elk geval voor juristen welbekende) zwarte en grijze lijst worden getoetst, maar ook aan de (vaak wat minder bekende) blauwe lijst. Hoe zit dat eigenlijk?

In artikel 6:233 van het Burgerlijk Wetboek (BW) is opgenomen dat een beding in de algemene voorwaarden vernietigbaar is als de gebruiker niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden aan de andere partij om van die voorwaarden kennis te nemen of als het beding onredelijk bezwarend is voor die andere partij. De bedingen die zonder meer door de wetgever als onredelijk bezwarend zijn aangemerkt, zijn te vinden in artikel 6:236 BW (dit noemen we de zwarte lijst). De bedingen die worden vermoed onredelijk bezwarend te zijn, zijn opgenomen in artikel 6:237 BW (de zogenaamde grijze lijst).

Maar in het consumentenrecht is ook nog sprake van een andere lijst met bedingen die als oneerlijk kunnen worden aangemerkt (de blauwe lijst). Deze lijst is te vinden in de bijlage bij de Richtlijn over oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten (Richtlijn 93/13). Kernbedingen en bedingen waarover afzonderlijk is onderhandeld vallen hier in principe dan weer niet onder.

Uit een uitspraak van de Hoge Raad, Heesakkers/Voets (ECLI:NL:HR:2013:691), volgt dat de nationale rechter, als hij vermoedt dat een beding oneerlijk is, uit zichzelf aan deze blauwe lijst moet toetsen. Het kan voor een consument dus de moeite lonen een beroep te doen op de oneerlijkheid van zo’n beding en op de blauwe lijst. Voor bedrijven is het daarom zaak ook de blauwe lijst in het oog te houden bij het opstellen van bijvoorbeeld algemene voorwaarden.