Als je jarenlang lief en leed met iemand deelt, lijkt het vanzelfsprekend: je partner zorgt goed voor je, en jij zorgt goed voor je partner. Ook na overlijden. Maar wat als het officiële testament nog nét niet is getekend op het moment dat één van jullie overlijdt? Heeft een concept-testament dan misschien toch rechtsgevolgen?

Het Gerechtshof Amsterdam boog zich recent over precies zo’n situatie. En die uitspraak[1] laat zien dat de liefde soms juridisch gezien net tekortkomt.

Wat was er aan de hand?

In deze zaak overleed een man (de erflater) plotseling in 2019. Hij had geen kinderen, maar wel twee broers en twee zussen. Op het eerste gezicht lijkt het dan simpel: op grond van de wet erven de broers en zussen.

Maar er was een twist. De erflater had al sinds 2012 een relatie met een vrouw, met wie hij ook samenwoonde. En belangrijker nog: hij had in juni 2019 een concept-testament laten opstellen bij de notaris, waarin zijn partner als enig erfgenaam werd aangewezen – op voorwaarde dat ze nog steeds een relatie hadden, wat het geval was.

Alleen … het concept was nooit omgezet in een officiële akte. Het was dus een concept gebleven en het officiële testament is er nooit gekomen. En dat betekent dat er volgens de wet niks is geregeld buiten het standaard erfrecht om.

Kan het dan echt niet anders?

De partner van erflater vond dat onrechtvaardig. Ze voerde aan dat het gezien hun langdurige relatie en het feit dat hij haar daadwerkelijk als erfgenaam had willen aanwijzen, onaanvaardbaar zou zijn als zij nu helemaal niets zou erven. Ze deed een beroep op de redelijkheid en billijkheid (artikel 6:2 lid 2 BW).

Het hof liet zich hierover uit in rechtsoverweging 4.2.5: hoewel dit artikel uit het verbintenissenrecht komt, mag een rechter het ook toepassen in het erfrecht, als het echt onaanvaardbaar is om de wettelijke regels te volgen. Dat biedt dus in principe ruimte om af te wijken van de standaardregels.

Het hof erkent weliswaar dat het mogelijk is om op grond van redelijkheid en billijkheid van het wettelijk erfrecht af te wijken, maar het vond dat in dit specifieke geval niet genoeg redenen aanwezig waren. De rechter oordeelde dus dat de wettelijke erfgenamen (de broers en zussen) in hun recht staan en niet de partner van de erflater.

Wat kun je hiervan leren?

De uitspraak laat zien hoe belangrijk het is om op tijd juridische zaken vast te leggen. Zelfs als het overduidelijk lijkt wat iemand heeft gewild, zoals in dit geval met een concept-testament waarin de partner als enig erfgenaam werd genoemd, kan het alsnog anders lopen.

Een concept is geen testament. Zonder handtekening geldt het wettelijk erfrecht. En dat erfrecht houdt nu eenmaal geen rekening met een partner, tenzij je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt.

Wil je dat jouw partner erfgenaam wordt? Dan is het cruciaal om:

1. Een testament op te stellen bij de notaris;
2. Dat testament ook daadwerkelijk te tekenen;
3. Regelmatig te controleren of het testament nog up-to-date is.

Of je nu samenwoont, een samengesteld gezin hebt of gewoon wilt dat jouw wensen gevolgd worden: laat jouw testament tijdig en officieel vastleggen. Want zoals deze uitspraak laat zien: de intentie is niet genoeg.

 Bij Drechtsteden Advocaten denken we graag met je mee. Of het nu gaat om het opstellen of beoordelen van een testament, of om het starten van een erfrechtelijke procedure, wij staan voor je klaar.

[1] ECLI:NL:GHAMS:2025:3326 Gerechtshof Amsterdam, 3 december 2024