Een exoneratiebeding is een bepaling in een overeenkomst of de algemene voorwaarden waarin de (wettelijke) aansprakelijkheid van een partij geheel of gedeeltelijk wordt uitgesloten. Zo’n beding leidt ertoe dat de partij die schade heeft veroorzaakt of een fout heeft gemaakt zijn verplichting tot vergoeding van die schade beperkt, waardoor hij niet alle door de andere partij geleden schade hoeft te vergoeden.
Als een exoneratiebeding is opgenomen, betekent dit niet dat daar ook altijd een geslaagd beroep op kan worden gedaan. Een beroep op een exoneratiebeding wordt bijvoorbeeld niet toegestaan als het beding in strijd in met de goede zeden of de openbare orde. Ook als schade is veroorzaakt met opzet of door roekeloosheid kan de schadeveroorzakende partij meestal geen beroep doen op zo’n beding. Verder kan het beding ook buiten toepassing worden gelaten door de rechter als een beroep op dat beding “in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is”.
Ten aanzien van dit laatste punt heeft de Hoge Raad recentelijk nog uitspraak gedaan.[1] Het ging hierbij om een zaak waarin een huurder een vordering tot vergoeding van schade had ingesteld. Die schade was ontstaan door een tekortkoming van de verhuurder in de uitvoering van de huurovereenkomst. De verhuurder deed een beroep op verschillende exoneratiebedingen die partijen waren overeengekomen. Vervolgens stelde de huurder dat dit naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar was.
De Hoge Raad oordeelde als volgt. De rechter die beoordeelt of een tussen partijen overeengekomen exoneratiebeding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, moet daarbij alle omstandigheden van het geval betrekken en bovendien terughoudend zijn. Het enkele feit dat bijvoorbeeld het exoneratiebeding juist de kern van de overeenkomst betreft, is niet zomaar voldoende om het beding buiten toepassing te laten.
Uit de uitspraak van de Hoge Raad kan worden afgeleid dat je flink je best moet doen en heel wat feiten en omstandigheden moeten aanvoeren om ervoor te zorgen dat op deze grond geen beroep kan worden gedaan op een exoneratiebeding. Als je een overeenkomst aangaat is het dus van groot belang om de voorwaarden voor aansprakelijkheid van de andere partij voor de geleden schade goed in de gaten te houden. Je doet er goed aan een overeenkomst en de daarbij horende algemene voorwaarden voordat je tekent even te laten controleren!
[1] HR 29 januari 2021, ECLI:NL:HR:2021:153.
